ການສຳມະນາຫົວຂໍ້: “ວັດທະນະທຳ ກັບການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ” ເປັນຫົວຂໍ້ໜຶ່ງທີ່ສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງ ນອກຈາກຈະໄດ້ຮັບຮູ້ບົດຮຽນທາງດ້ານທິດສະດີ ແລະພຶດຕິກຳ ກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳກັບການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຍັງເປັນໂອກາດໃນການແລກປ່ຽນບົດຮຽນຕົວຈິງ ປະກອບສ່ວນເສີມສ້າງ ແລະພັດທະນາຄວາມຮູ້ຂອງພະນັກງານ, ຄູ- ອາຈານ ໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ເປັນລະບົບ ແລະອຸດົມສົມບູນຍິ່ງຂຶ້ນ. ກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວຈັດຂຶ້ນໃນວັນພຸດ ວັນທີ 12 ມັງກອນ 2022 ຢູ່ຫ້ອງປະຊຸມຊັ້ນ 1 ຕຶກສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານການເມືອງ ແລະການປົກຄອງ ໂດຍການເປັນປະທານ ຂອງ ທ່ານ ປທ ນ. ບຸນມີ ຈຸນລະຈັກ ຮອງເລຂາຄະນະບໍລິຫານງານພັກ, ຮອງຫົວໜ້າສະຖາບັນການເມືອງ ແລະການປົກຄອງແຫ່ງຊາດ, ຮອງປະທານສະພາວິທະຍາສາດ, ດ້ານຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມປະກອບມີບັນດາຄະນະພັກ, ຄະນະອຳນວຍການ; ຫົວໜ້າກົມ, ຮອງກົມ, ຫົວໜ້າຄະນະ, ຮອງຄະນະ ແລະພ້ອມດ້ວຍບັນດານັກວິທະຍາສາດ ແລະພະນັກງານ, ຄູ-ອາຈານ ເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງພ້ອມພຽງ ເຊິ່ງໄດ້ຈັດໃນຮູບແບບຫ້ອງປະຊຸມ ແລະແບບອອນລາຍ.
ໃນກອງປະຊູມ ມີບັນດານັກວິທະຍາສາດ ໄດ້ຜ່ານບົດວິທະຍາສາດກ່ຽວກັບຫົວຂໍ້ດັ່ງກ່າວ, ຊຶ່ງເນື້ອໃນປະກອບດ້ວຍທິດສະດີ ແລະພຶດຕິກຳໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳກັບການພັດທະນາແບບຍືນຍົງທີ່ສາມາດປະເມີນໄດ້ຜົນສຳເລັດຄື:
ໜຶ່ງ, “ ອະນຸລັກ ແລະສົ່ງເສີມວັດທະນະທຳອັນດີງາມຂອງຊາດ”. ບັນຫານີ້ພັກໄດ້ເນັ້ນໜັກ “ປົກປ້ອງມໍລະດົກທາງດ້ານວັດທະນະທຳຢ່າງເຂັ້ມງວດ, ເສີມຂະຫຍາຍ ແລະພັດທະນາບັນດາຄຸນຄ່າ ຂອງສິລະປະວັນນະຄະດີ ອັນເປັນເອກະລັກອັນດີງາມຂອງຊາດ, ຂອງເຜົ່າ ແລະວັດທະນະທຳດ້ານຈິດໃຈອື່ນໆ ໃຫ້ກົມກຽວ ແລະຄຽງຄູ່ກັບຄວາມສີວິໄລ ຂອງຍຸກສະໄໝ”
ສອງ, “ວັດທະນະທຳ ກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ”ບົນຈິດໃຈ” ຖືວັດທະນະທຳ ເປັນປັດໄຈພື້ນຖານແຫ່ງການຄົງຕົວຂອງຊາດ, ເປັນກຳລັງແຮງຊຸກດັນໃຫ້ແກ່ສັງຄົມຂະຫຍາຍຕົວ, ທັງແມ່ນຈຸດໝາຍຂອງການພັດທະນາສັງຄົມ ແລະພັດທະນາຄົນ”.
ສາມ, “ປັບປຸງກົນໄກການຄຸ້ມຄອງວັດທະນະທຳ ໃຫ້ສອດຄ່ອງ ”ຕາມທິດ” ວັດທະນະທຳຂອງລາວ ແມ່ນວັດ ທະນະທຳຂອງທຸກເຜົ່າ, ແມ່ນການປະສານສົມທົບຢ່າງປະສົມກົມກ່ຽວວັດທະນະທຳຕ່າງໆ ຂອງເຜົ່າອ້າຍນ້ອງຕ່າງໆ; ພາສາ ແລະຕົວໜັງສືລາວແມ່ນພາສາກາງ ແລະທັງເປັນຕົວໜັງສືປະຈຳຊາດ ຂອງທຸກເຜົ່າອ້າຍນ້ອງ; ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມແຕ່ລະເຜົ່າກໍຍັງຄົງຮັກສາພາສາປາກເວົ້າ ແລະຍັງມີຮີດຄອງປະເພນີຕ່າງໆ”.
ສີ່, “ຍູ້ແຮງການສ້າງຄອບຄົວ ແລະບ້ານວັດທະນະທຳ ໃຫ້ເຂັ້ມແຂງ” ບົນຈິດໃຈ “ປັບປຸງຍົກລະດັບຂະບວນການສ້າງຄອບຄົວ ແລະບ້ານວັດທະນະທຳໃໝ່ ຕິດພັນກັບການສ້າງແບບແຜນດຳລົງຊິວິດໃໝ່ ແລະການພັດທະນາອະລິຍະທຳທາງດ້ານຈິດໃຈຂອງສັງຄົມ ບົນພື້ນຖານສືບທອດຮີດຄອງປະເພນີອັນດີງາມຂອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະຊຸມຊົນໄປ ພ້ອມໆກັບການແກ້ໄຂ, ຕີຖອຍສິ່ງຫຼ້າຫຼັງ, ງົມງວາຍ; ເສີມຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອສາມັກຄີປອງດອງ, ມີຄວາມເອື້ອເຟື້ອເພື່ອແຜ່ໃນຊຸມຊົນ, ພ້ອມທັງກະຕຸ້ນໃຫ້ເກີດຄ່ານິຍົມຮັກການຮຽນ, ສະແຫວງຫາຄວາມຮູ້ໃໝ່ຂອງປະຊາຊົນ, ຍົກລະດັບການສຶກສາຂອງຄົນຮຸ່ນໃໝ່ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ”.
ຫ້າ, “ປົກປັກຮັກສາວັດທະນະທຳ ຕິດພັນກັບການຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ” ຕາມທິດທີ່ວ່າ: “ຕ້ອງຖືເອົາການພັດທະນາສີຂຽວ, ສົມດູນ ແລະສະກັດກັ້ນມົນລະຜິດ… ເປັນອົງປະກອບຕົ້ນຕໍຂອງການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະການຄ້ຳປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງ ໃນດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ; ປູກຈິດສຳນຶກໃຫ້ສັງຄົມຖືການພັດທະນາເສດຖະກິດຕ້ອງໄປພ້ອມກັບການປົກປ້ອງທຳມະຊາດ, ຮັກສາລະບົບນິເວດ ແລະການຄຸ້ມຄອງມົນລະພິດ, ການຄຸ້ມຄອງນຳ້ ແລະອຸຕຸນິຍົມ-ອຸທົກກະສາດ, ຂົງເຂດສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ສ້າງເງື່ອນໄຂອັນຈຳເປັນ ໃຫ້ແກ່ການປະກອບອາຊີບຂອງປະຊາຊົນ ທີ່ບໍ່ເປັນການທຳລາຍສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ”.
ຫົກ; “ ປົກປັກຮັກສາ ແລະເສີມຂະຫຍາຍວັດທະນະທຳເຜົ່າມົ້ງ ”. ດ້ວຍການ “ປົກປ້ອງມໍລະດົກທາງດ້ານວັດທະນະທຳຢ່າງເຂັ້ມງວດ, ເສີມຂະຫຍາຍ ແລະພັດທະນາບັນດາຄຸນຄ່າຂອງສິລະປະວັນນະຄະດີອັນເປັນເອກະລັກອັນດີງາມຂອງຊາດ, ຂອງເຜົ່າ ແລະວັດທະນະທຳທາງດ້ານຈິດໃຈອື່ນໆ ໃຫ້ກົມກືນ ແລະຄຽງຄູ່ກັບຄວາມສີວິໄລຂອງຍຸກສະໄໝ”.
ໃນໄລຍະຜ່ານມາການປົກປັກຮັກສາ ແລະເສີມຂະຫຍາຍວັດທະນະທຳທາງດ້ານວັດຖຸກໍຄືການຕັ້ງຖິ່ນຖານບ້ານເຮືອນທີ່ອາໄສຢູ່ຕາມເຂດພູສູງ; ການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ປູກເຂົ້າ, ພຶດຜັກຊະນິດຕ່າງໆ ເພື່ອລ້ຽງຊີບ; ການນຸ່ງຖືແຕ່ງກາຍ: ແມ່ນຍັງຮັກສາໄດ້ວັດທະນາທຳທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງເຜົ່າ.
ເຈັດ; “ ປົກປັກຮັກສາ ແລະເສີມຂະຫຍາຍວັດທະນະທຳເຜົ່າເມີ້ຍ ບົນຈິດໄຈຮັກສາໄດ້ມູນເຊື້ອ ແລະຮີດຄອງປະເພນີບໍ່ປ່ຽນແປງ; ວັດທະນະທຳທາງດ້ານວັດຖຸຮັກສາໄດ້ການນຸ່ງຖືຕາມປະເພນີໃນພິທີຕ່າງໆໄດ້ດີ; ວັດທະນະທໍາການກິນ, ການດື່ມ; ການຜະລິດເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນ; ພາຫະນະ ແລະວິທີການຂົນສົ່ງ; ເຄື່ອງມືການຜະລິດ; ມູນເຊື້ອການປູກຝັງ, ລ້ຽງສັດ, ດ້ານຫັດຖະກໍາ ແລະເສດຖະກິດ ຂອງສັງຄົມປະຖົມບູຮານເຜົ່າເມີ້ຍໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງເປັນຮູບປະທໍາ.
ຜ່ານກອງປະຊຸມສຳມະນາໃນຄັ້ງນີ້ ນອກຈາກເປັນການຄົ້ນຄວ້າແລກປ່ຽນບົດຮຽນທາງດ້ານທິດສະດີ ແລະພຶດ ຕິກໍາທີ່ມີຊີວິດຊີວາແລ້ວ ຍັງຈະປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການບູລະນະແນວທາງ, ແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກ ແລະລະບຽບກົດໝາຍຂອງລັດ, ກໍຄືວັດທະນະທຳກັບການພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃຫ້ສົມບູນຍິ່ງຂຶ້ນ.
ຂ່າວ: ຕາອັອດ ແສນທະວີສຸກ
ຮູບພາບ: ນ. ທິດດາວອນ ດວງປະເສີດ
ບັນນາທິການ: ປທ ບຸນປັນ ສຸມຸນທອງ